Kreatywność jest jedną z najważniejszych cech ludzkiego umysłu. Niektórzy uważają nawet, że kreatywność odróżnia ludzi od zwierząt. W największym uproszczeniu rzecz ujmując pozwala ona na wymyślanie nowych idei, rozwiązywanie problemów w niebanalny sposób i wprowadzanie znaczących innowacji. Psychologia kreatywności bada mechanizmy, które leżą u podstaw twórczego myślenia oraz sposoby, na jakie można je rozwijać i pobudzać. Zrozumienie procesów kreatywnych jest istotne nie tylko zawodów artystycznych, ale dla każdego, kto chce zwiększyć swoją zdolność do innowacyjnego myślenia i działania.
Definicja kreatywności
Kreatywność można zdefiniować jako zdolność do twórcze podejście do problemów i zagadnień oraz umiejętność wymyślania pomysłów, które są jednocześnie oryginalne, jak i użyteczne. To proces łączący w sobie wyobraźnię, umiejętność dostrzegania nowych tropów oraz zdolność do przekształcania tych tropów w realne rozwiązania. Psychologia kreatywności zajmuje się badaniem, jak powstają takie pomysły i jakie czynniki sprzyjają twórczemu myśleniu.
Proces twórczy
Proces twórczy często opisuje się jako sekwencję etapów, które prowadzą do powstania nowego pomysłu. Tradycyjnie wyróżnia się pięć etapów: przygotowanie, zagnieżdżenie pomysłu, iluminacja, weryfikacja i implementacja. Przygotowanie obejmuje zbieranie informacji i badanie problemu. Zagnieżdżenie to czas, w którym umysł podświadomie przetwarza zebrane dane. Iluminacja to moment pojawienia się nowego pomysłu (oświecenie). Weryfikacja zaś polega na ocenie wartości i użyteczności pomysłu, a implementacja w praktyce oznacza wprowadzenie go w życie.
Czynniki sprzyjające kreatywności
Istnieje wiele czynników, które mogą wspierać twórcze myślenie. Jednym z nich jest otwartość na doświadczenia, która pozwala na przyjmowanie nowych perspektyw i poszukiwanie niekonwencjonalnych rozwiązań. Motywacja, zarówno wewnętrzna, jak i zewnętrzna, jest również istotna, ponieważ napędza proces twórczy. Ponadto, umiejętność myślenia dywergencyjnego (rozbieżnego), czyli generowania wielu możliwych rozwiązań, jest nieodzowna dla rozwijania kreatywności.
Techniki rozwijania kreatywności
Istnieje wiele technik, które mogą pomóc w rozwijaniu twórczego myślenia. Jedną z nich jest burza mózgów, która zachęca do swobodnego generowania pomysłów bez natychmiastowej oceny. Z kolei medytacja i praktyki mindfulness pomagają w osiągnięciu stanu umysłowego sprzyjającego twórczym myślom. Inną metodą na zwiększenie kreatywności jest prowadzenie dziennika pomysłów, co pozwala na uchwycenie i rozwijanie myśli, które mogą prowadzić do nowych odkryć.
Rola środowiska w kształtowaniu kreatywności
Środowisko, w którym żyjemy i pracujemy, ma ogromny wpływ na naszą kreatywność. Wpływają na nas zarówno przestrzenie, w których funkcjonujemy, jak i ludzie, z którymi przebywamy. Miejsca sprzyjające koncentracji, mogą znacząco zwiększyć zdolność do twórczego myślenia. Z kolei wsparcie ludzi ceniących innowacyjność i oryginalność jest nieocenione w rozwoju kreatywnego umysłu. Jeśli znajdziemy się wśród ludzi różnorodnymi doświadczeniami i perspektywami, nasza zdolność do twórczego podejścia do wielu kwestii, wzrasta.
Zakończenie
Kreatywność jest nie tyle wrodzoną cechą, co efektem pracy. Procesem wymagającym świadomego wysiłku. Psychologia kreatywności dostarcza narzędzi i wiedzy, które pomagają odkrywać i wzmacniać twórcze zdolności, ale zdecydowanie nic nie zastąpi przebywania w twórczym i wspierającym środowisku, sprzyjającemu kreatywności. Tak pojęta kreatywność nie jest domeną tylko artystów, jest bowiem dostępna dla każdego, kto pragnie poszerzać swoje horyzonty i wprowadzać nowe pomysły w życie.
Bibliografia
- Amabile, T. M. (1996). Creativity in Context. Westview Press.
- Csikszentmihalyi, M. (1996). Creativity: Flow and the Psychology of Discovery and Invention. Harper Perennial.
- Sternberg, R. J., & Lubart, T. I. (1999). The Concept of Creativity: Prospects and Paradigms. Cambridge University Press.
- Sawyer, R. K. (2012). Explaining Creativity: The Science of Human Innovation. Oxford University Press.
- Runco, M. A., & Jaeger, G. J. (2012). The Standard Definition of Creativity. Creativity Research Journal.
Redo
