Termin „fobia” jest powszechnie znany, bowiem z fobiami zmaga się coraz więcej ludzi. Greckie słowo „fobos” oznaczające „strach” dobrze oddaje charakter tego zaburzenia. Lęk dotyczy konkretnych sytuacji lub przedmiotów, jest przesadny i nieuzasadniony, a większość cierpiących na fobie osób wie, że ich obawy są bezzasadne. Strach sam w sobie jest naturalną reakcją, jeśli jednak zmienia się w przerażenie i jest irracjonalny mamy do czynienia z zaburzeniem.
Co to są fobie?
Fobie tym różnią się od innych reakcji lękowych, że skierowane są na konkretne sytuacje bądź ściśle określone obiekty. Te odpowiedzi organizmu, powiązane z objawami fizycznymi (kołatanie serca, pocenie się, a nawet omdlenia), wyraźnie utrudniają codzienne funkcjonowanie. Obawa przed ich wystąpieniem prowadzi do unikania potencjalnych sytuacji, w których rzekome zagrożenie mogłoby się pojawić. Głównie występujące fobie można ogólnie podzielić na te
- związane z przestrzenią (np. agorafobia, klaustrofobia)
- ze specyficznymi obiektami czy sytuacjami (np. arachnofobia- strach przed pająkami, awiofobia- strach przed lataniem)
- fobie społeczne (np. strach przed krytyką, przed wystąpieniami publicznymi)
Leczenie fobii
Nie każda fobia wymaga leczenia. Na przykład ofidiofobia (lęk przed wężami) u kogoś mieszkającego w Polsce rzadko prowadzi do problemów w codziennym życiu. Natomiast poważne fobie społeczne i agorafobie powinny być leczone zawsze ponieważ mają tendencję do przechodzenia w stan przewlekły i poważnie ograniczają kompetencje społeczne. Rokowania w przypadku fobii są bardzo dobre (szczególnie, gdy terapię rozpocznie się szybko), choć istnieją różne podejścia do ich leczenia. Szczególnie sprawdza się terapia behawioralna. W terapii behawioralnej osoba zainteresowana najpierw uczy się lepiej rozumieć lęki i poznaje cykl strachu: łańcuch myśli, uczuć i reakcji fizycznych. Procesy te są analizowane z terapeutą, który pomaga opracować alternatywne strategie działania. W dalszym przebiegu terapii pacjent stopniowo konfrontuje się z lękami fobicznymi, aż ich intensywność zmaleje i stanie się łatwiejsza do opanowania. Dzięki temu osoba poddana terapii zyskuje coraz większą autonomię i pewność siebie.
Inną metodą terapeutyczną jest psychoterapia psychodynamiczna, w której celem jest odkrycie i rozwiązanie konfliktu, który faktycznie leży u podstaw lęku. Najwyższym priorytetem jest lepsze radzenie sobie ze strachem.
Ponadto techniki relaksacyjne, takie jak trening Jacobsona, mogą pomóc w opanowaniu niepokoju w konkretnych sytuacjach i ukierunkowaniu na relaks.
W grupach wsparcia osoby dotknięte chorobą mogą spotykać się z ludźmi o podobnych problemach i rozmawiać o swoich obawach. Świadomość, że inni także mają fobię, często przynosi ulgę.
Psychoterapię można wspomóc farmakologią (wenlafaksyna, sertralina, paroksetyna), zwłaszcza jeśli w wyniku zaburzeń lękowych rozwinęła się depresja. W przypadku wyjątkowo silnych reakcji lękowych lekarz może przepisać benzodiazepiny, leki psychotropowe o działaniu uspokajającym. Jednak leki są tylko dodatkiem i, jeśli w ogóle, należy je stosować tylko przez krótki czas z powodu ryzyka uzależnienia.
Mimo, że fobie są tak powszechne, dobrą wiadomością jest fakt, iż łatwo je skutecznie leczyć. Patologiczny strach nie powinien bowiem decydować o życiu osób dotkniętych chorobą.
PGE
